Kuyucak ile mesafesi: 10 kilometredir.
Rakımı: 151 metredir.
Köyün Adı Nereden Gelmektedir: Köyün adı verimli ovasında yetiştirilen pamuktan gelmektedir. Eski ismi Gıreniz’dir. 1960’dan sonra Pamukören adı kullanılmaktadır. Köyde anlatılmakta olan diğer bir rivayete göre ise bu yörede yaşayan yörükler mera olarak burayı kullanmaktadırlar ve kaybolan develerini bulmak için aramaya koyulmuşlardır. Bu yörede develeri bulunca giren/iz olarak köye isim vermişlerdir.
Hane Sayısı: 2200 hanedir. 3.200- 5.000 nüfustur. Pamukören halkının bir bölümü yurt dışına göçmüştür. Başlıca: Danimarka, Hollanda, Almanya, Belçika, Avusturya, Fransa, İtalya ve Polonya’da yaşamaktadırlar.
Mahalle Adları: Köyde diğer mahallelerden farklı olarak Çerkes mahalleler de bulunmaktadır. Pamukören’in demografik yapısı çeşitlilik arz etmektedir. 1800’lü yıllarda Kafkasya’dan Bulgaristan’a göç eden Çerkesler oradaki ortamda kaos yaşadıkları için 1850’li yıllarda Pamukören ve civarına yerleşmişlerdir. Kuyucak’ta Pamukören, Nazilli’de Hamidiye, Aydın’da Şevketiye’de yerleşmişlerdir. Pamukören’de Fethiye, Kurtuluş, Cumhuriyet, Değirmendere Mahalleleri göçmen halkın tercih ettiği yerleşim alanlarıdır. Aydın büyükşehir olduğunda bu mahalleler birleşmiş ve tek bir mahalle olmuştur.
Dere Adları: Doğusunda Gıreniz Çayı, batısında Kayran Çayı bulunmaktadır. Pamukören ve Pamucak mahalleleri arasında Su Uçtun Şelalesi bulunmaktadır. Yüksekliği yaklaşık 50 metre olan şelale kireçtaşından oluşan kayalıklardan akmaktadır. Etrafında mesire alanları da bulunmaktadır. Su eski yıllara göre daha az akmaktadır.
Köyün Ekonomisi ve Geçim Kaynakları: Tarım, hayvancılık ve çeşitli serbest meslek erbabları vardır.
Yetiştirilen Ürünler: İncir, zeytin, mısır, yem bitkileri yetiştirilmektedir. Önceki yıllarda pamuk çokça yetiştirilirken son yıllarda yok denecek kadar azdır.
Köydeki Yapılar: Aile Sağlığı Merkezi, Pamukören Anadolu Lisesi, Pamukören İlkokulu, Pamukören Ortaokulu, Pamukören Anadolu Lisesi, Yunus Emre Anaokulu, Kuyucak Belediyesi tarafından yaptırılan Pamukören Kültür Merkezi bulunmaktadır. Kültür Merkezinde Halk Eğitim tarafından desteklenen dikiş-nakış, budama, müzik ve spor alanlarında çeşitli kurslar bulunmaktadır. Tesisler: Suni çim ve 5.000 kişilik stadyum, Yarı Olimpik Yüzme Havuzu, Halı Saha,Sosyal Tesis (Yürüyüş yolu- Fitness aletleri) ,Basket- Voleybol- Tenis Kortları, Çok amaçlı modern pazar yeri,Basket- Voleybol sahalı park, 11 adet çocuk parkı, Çok amaçlı Kültür Merkezi, Belediye Hizmet Binası, Aile Sağlığı Merkezi, Beş adet cami, Üç adet restoran, Otantik ve yerli ürünler satış alanı, Dört adet lokanta, Altı adet kahvehane, İki adet sarraf, Dört adet market, Dört adet bakkal, İki adet ekmek fırını, Yedi adet berber, Sekiz araçlık Taşıma Kooperatifi, Küçük Sanayii Sitesi, 113 megawattlık jeotermal tesisi, 70 megawattlık jeotermal tesisi, İki bulvar, altı adet cadde, Üç adet mezarlık, 600 adet fıstık çamı, 300 adet turunç ağacı, 200 adet ıhlamur ağacı, 100 adet top Akasya, 100 adet Manolya, 3.000 adet zeytin ağacı vardır. Kuyucak Belediyesi’ne ait Tarım Kredi Kooperatifi bulunmaktadır. Ayrıca bir adet yarı olimpik yüzme havuzu da halka hizmet vermektedir. 5000 kişilik yapay çimli futbol sahası, basketbol, voleybol, tenis kortları da bulunmaktadır. Bir çocuk parkı ve bir düğün salonu da hizmet vermektedir. Altı tane köy kahvesi bulunmaktadır.
Meşhur Bitkiler: Isırgan (dalagan) otu, ebegümeci, kekik, hardal otu, yabani turp, papatya yörede yetişen şifalı bitkilerdendir. dalagan otundan “Pasıra ilacı” yapılmaktadır. Pamukören Akdeniz iklimi etkisindedir. Kasabanın kuzeyindeki yamaçlar makiliktir. Endemik bitki olarak: saparne (kuşkonmaz), yabani soğan (incalız), salep ( yabani orkide), sakızlık (radika), sarı kantaron, kapari (gebere), papatya (beyaz- sarı), hardal (turp otu), ısırgan (dalağan), kekik (sarı), pıyan (meyan kökü), saz (kargı), arapsaçı, su teresi, sirken (yabani ıspanak), ebegümeci bulunmaktadır. Kuzeyinde yükseltisi 1200 metreyi geçmeyen dağ etekleri işlenerek kültür bitkileriyle bezenmiştir. Makilik alanlardaki “deliceler” aşılanıp zeytin ve incir (Sarılop) bahçesine dönüştürülmüştür. Pamukören dağları karış karış işlenmiştir. Rivayet olunur ki dağları mesken tutanlar -sosyal ve ekonomik hayatı kıyaslayarak- “Otu kekik kuşu keklik olan yere değil; otu saz guşu gaz olan yere gidelim.” diyerek ovaya inmişler. Güneyinden süzülerek akan Büyük Menderes Nehri çevresindeki verimli topraklarda yılda iki ürün buğday (Aralık- Haziran) , mısır (Temmuz-Kasım) ekilmektedir. Zaman zaman üç ürün dahi alınabilmektedir. Sarayköy- Sultanhisar arasındaki Büyük Menderes Havzası dünyada Kanada’nın Ottowa şehri yakınlarındaki alandan sonra 2. mikroklima bölgesidir. Yüzden fazla kültür bitkisi bu alanda yetişmektedir. Antik Çağ’da Koca Karia bölgesidir. Yamalak Kabası adlı zeytin ilk önce olgunlaşan bir zeytin türüdür. Memecik hem yağlık hem de sofralık Aydın’a has bir zeytindir. Domat, eşek memesi, sofralık, çekişte (eğri çekirdek), manzalin, gemlik gibi pek çok türde zeytin yetiştirilmektedir. Sarılop incir ise kurutmalık, özellikle taban suyu tutmayan kumlu, tınlı ve taşlı yamaçlarda yetişir. Bursa Karası inciri, taze olarak tüketilmek üzere sulak alanlarda yetiştirilmektedir. Özellikle ovadaki nar ve portakala alternatif olarak yetiştirilmektedir. Raf ömrü uzundur. Aroması farklıdır. Diğer bahçelerde nadiren mor incir, karayaprak, şeker incir, göklop türleri de bulunmaktadır. Az miktarda olsa da portakal da yetiştirilmektedir. Hicaz Narı türünde nar bahçeleri de bulunmaktadır.
Meşhur Yemekler: Tarhana, Geçme (dolma yaprağı), kıstırması meşhurdur. Şipsipastı: düğünlerde tavuklu, darı unundan yapılan yemektir. Metaze, mantıya benzer, lor ile yapılan sulu börektir. Muharrem ayında aşure geleneksel olarak pişirilmektedir. Tarhana çorbası da meşhurdur. Dolma (Geçme) kavluk adı verilen patlıcanın içi dolmalık malzeme ile doldurulur. Bol zeytinyağı ile pişirilir. Kıstırma: Otlu börek. Özellikle Isırgan otuyla çeşit çeşit börekler pişirilir. Çerkes Böreği (Keşli Börek), mayalı bazlama (Çörek), sarma, kalburabastı, el açması baklava lezzetli gıda ürünlerindendir. Keşkek ise düğünlerde, yağmur duasına çıkıldığında, son 25 yıldır Çanakkale Şehitlerini Anma etkinliklerinde topluca pişirip ikram edilen bir yöresel yemektir.
Düğün Adetleri: Düğünler eskiden çok görkemli yapılırdı. Cuma gününden başlar Pazartesi günü biterdi. Beyaz mendil ve çorap dağıtılırdı. Düğünlerde çalgıcılar getirilir ve oyunlar oynanırdı. Böylece dört gün süren eğlenceler düzenlenirdi. Düğünde bayrakçı oldukça önemlidir. Düğün başladığında bayrakçı en önde gider geride kalanlar onu takip ederlerdi. Bayrakçının görevi düğünü idare etmektir. Düğünde oturanları sırasıyla oyuna kaldırmak da onun görevleri arasındadır.
Geleneksel Meslekler: Ayakkabıcılık köydeki eski mesleklerdendir. Fevzi Yeğ köyde bu mesleği sürdüren en eski meslek erbabıdır. Ayakkabıcılık hakiki derinin işlenmesiyle üretilen ayakkabıların satıldığı eski ve geleneksel yöntemlerle icra edilen mesleklerdendir. Ayakkabı kalıbının üzerine deri koyulup çeşitli işlemlerden geçtikten sonra el emeği ile üretimi tamamlanmış olmaktadır. Falçata, örs, gergi, bakır çivi, kösele, lastik, kerpeten, çekiç gibi aletler yardımıyla üretim ve tamirat yapılmaktadır. Kollu makine yardımı ile de ayakkabıdaki sökükler dikilmektedir. Ayrıca tığ, iplik, mum gibi yardımcı malzemeler de kullanılmaktadır. Eskiden kösele suda ıslatılıp yumuşatılırdı ayakkabı yapıştırılır ve taban kısmından iki sıra dikilirdi. Kösele parçaları da kullanılarak kat kat bir topuk yapılmaktaydı. Çoğu el işçiliği ile yapılan ayakkabılar oldukça talep görmekteydi. Danalya adlı alet ise penseye benzeyen deriyi kalıba oturtmak için kullanılan yardımcı bir alettir.
Geleneksel Adetler: Çerkes mahallelerinde halkın değişik gelenek ve görenekleri vardır. Çerkesler’in ilginç bir adeti vardır Karadeniz’de çok ölen olduğu için balık yemezler. Çerkesler kefiri çok tüketirler. Düğünlerinde akordiyon kullanılır. Kız ve erkek karışık düğün yapılır. Kış gecelerinde, bayramlarda erkek ve kızların toplandığı meclise “zepenuş” denir. 2004’te Çerkes şenlikleri düzenlenmiştir. Çerkeslerde evli kızlar beyaz tülbent takarlar. Geleneksel olarak daha çok siyah etek giyerler. Yine gelinler saygı gereği kayınvalideleriyle konuşmaz bebeklerini kucaklarına almazlar. Büyüklerinin yanında çocuklarına adlarıyla seslenmezlerdi. Gelinler ikram yaptıktan sonra geri geri çıkarlardı. Gelinleri konuşturmak için “söyletmelik” adı verilen hediye verilirdi. Bu hediyeden sonra gelin konuşmaya başlardı.
Türbe- Cami Yapıları: Köyde Ahmet Dede adında bir türbe bulunmaktadır. Fethiye Camii, Kurtuluş Camii, Değirmendere Camii, Hacı Raif Ertürk Camii, Cumhuriyet Camii (Yanık Camii). Bu cami önceden mektep olarak kullanılmıştır. Yapı bir dönem yangın geçirmiştir. Karadağ’daki deden köye kadar ışık yansıdığını söyleyen kişiler bulunmaktadır. Pamukören mezarlığında dikdörtgen planlı bir mekân yapısına sahip yöresel taşlarla inşa edilmiş Pamukören Yatırı olarak adlandırılan bir mezar bulunmaktadır. Sanduka biçimindeki mezarda bulunan zatın kesin kimliği bilinmemektedir. Kuyucak için önemli hizmetleri olan değerli bir kişi olduğu tahmin edilmektedir. Bu yatır yöre halkı tarafından sık sık ziyaret edilmektedir. Pamukören’de bir zeytin bahçesi içinde bulunan bir diğer yatır ise Dilek Dedesi Yatırı’dır. Mezar yaşlı bir ağacın dibindedir. Mezarın kime ait olduğu konusunda bir bilgi yoktur. Halk arasındaki yaygın inanışa göre burada yapılan dualar kabul edildiği için adına da “Dilek Dedesi” yatırı denilmiştir. Pamukören’in kuzeydoğusunda Hasan Tepesi olarak bilinen mevkiide yapılan kazılarda Roma Dönemi’ ne ait antik mezar kalıntıları bulunmuştur. Bu iki mezardan oluşan kalıntıların mimarisi hakkında elde kesin bilgiler bulunmamaktadır. Bu kalıntılardan yola çıkılarak Hasan Tepesi Mevkii’nin antik bir nekropol olabileceği tahmin edilmektedir.
Pamukören Sosyal Tesisler
Pamucak Türbesi
Pamukören Cumhuriyet Camii
Pamukören Fethiye Camii
